Historia Międzynarodowego Festiwalu Pyrzyckie Spotkania z Folklorem
Pierwsze Pyrzyckie Spotkania z Folklorem odbyły się 15 czerwca 1980 roku. Była to jednodniowa impreza, w której udział wzięło 8 zespołów ludowych z Ziemi Pyrzyckiej oraz terenu dawnego województwa szczecińskiego, między innymi Zespół Pieśni i Tańca Ziemi Pyrzyckiej, Pyrzycka Kapela Ludowa i Kapela Ludowa z Goleniowa.
Wszystkie występy odbyły się na scenie nieistniejącego już dawnego budynku PDK przy ul. Stargardzkiej. Opierając się na ustnej relacji pomysłodawcy Pyrzyckich Spotkań z Folklorem Pana Ryszarda Głogowskiego, który jest ostatnim żyjącym organizatorem pierwszej edycji, wiemy, że autorami pomysłu i twórcami byli również: Artur Marcinkiewicz, Ewa Sikora i Bolesław Garczyński.
Podkreślenie w nazwie, że są to „Spotkania” miało świadczyć o tym, że Festiwal nie ma formy konkursu czy jakiejkolwiek innej rywalizacji, ale ma być sposobem zaprezentowania swoich umiejętności i talentu w przyjacielskiej, swobodnej atmosferze.
Dzisiaj trudno to sobie wyobrazić, ale pierwszą sceną była metalowa konstrukcja pokryta deskami. Zdarzyło się, że podczas skocznej polki z przytupem złamała się deska w podłodze sceny, a członkowie Pyrzyckiej Kapeli ofiarnie podtrzymywali od spodu uszkodzoną deskę, do końca występu zapobiegając uszkodzeniom nóg tancerzy.
Natomiast tradycja korowodu po ulicach miasta powstała poprzez zaobserwowanie takiej formy na Festiwalu w Kazimierzu przez występującą tam Pyrzycką Kapelę Ludową.
28 maja 1982 r. podczas 3. edycji pyrzyckiego Folkloru odbyła się wystawa twórczości ludowej i wystawa fotograficzna. Nowością był występ zespołu spoza województwa szczecińskiego. Był to Regionalny Zespół Pieśni i Tańca KASZUBY z Kartuz.
21 maja 1983 r. w 4. Pyrzyckich Spotkaniach z Folklorem udział wzięły 34 zespoły folklorystyczne, a wśród nich ZPiT SIERAKOWICE, Kapela Dudziarzy Wielkopolskich KUMATRY, ZPiT MALI GORZOWIACY, ZPiT KASZUBY, Kapela Ludowa MAGRYSIE. Koncert prowadził szczeciński aktor Aleksander Gierczak
5. edycja wydarzenia trwała już 3 dni – 1-3 czerwca 1984. Zespoły prezentowały się nie tylko w Pyrzycach, ale i innych miejscowościach. Festiwalowi towarzyszyły wystawy twórczości ludowej oraz plenery tj. malarski, fotograficzny i rzeźbiarski. Odbywał się także jarmark, a w sobotę po koncertach, po raz pierwszy odbyła się zabawa ludowa.
W 6. edycji Pyrzyckich Spotkań z Folklorem 31.05-2.06.1985, po raz pierwszy uczestniczyły zespoły z zagranicy: Bułgaria, Jugosławia, NRD. Spotkania prowadzili gawędziarze z Makowa Podhalańskiego: Andrzej Jabłoński i Zygmunt Chowniak.
W 1989 r. odbyła się 10. edycja Festiwalu. Ulicami miasta przeszedł korowód 57 zespołów. Ukazała się także festiwalowa gazetka Pyrzycki Kogutek. Od tego roku Towarzystwo Miłośników Ziemi Pyrzyckiej podczas Festiwalu obchodzi Święto pyrzyckiej kultury. Z tej okazji ludzie działający na rzecz naszej małej ojczyzny otrzymali medale za zasługi dla kultury pyrzyckiej.
Od 1991 r. kiedy odbyły się 12. Pyrzyckie Spotkania z Folklorem, Festiwal wszedł do międzynarodowego kalendarza CIOFF czyli Międzynarodowej Organizacji Organizatorów Festiwali Folkloru i Sztuki Ludowej. To działające pod egidą UNESCO stowarzyszenie, grupujące przedstawicieli kilkudziesięciu państw świata, którego zadaniem jest wspieranie twórców ludowych.
Ponadto, w ramach tego festiwalu, przy wsparciu Towarzystwa Miłośników Ziemi Pyrzyckiej w dniach 13-25 maja 1991, odbył się plener rzeźbiarki – Pyrzyce 91, którego dziełem była KAPELA LUDOWA – 6 rzeźb. Wzięli w nim udział rzeźbiarze amatorzy z naszego województwa.
27.05-31.05. 1992 r. odbyły się 13. Pyrzyckie Spotkania z Folklorem. Odtąd spotkania trwały 5 dni. Po raz pierwszy, w piątek 29 maja o godzinie 20.30 zorganizowany został Koncert Muzyki i Pieśni Religijnej w kościele parafialnym pw. Wniebowzięcia NMP oraz koncert finałowy, podczas którego zespoły zagraniczne prezentowały się w 10-minutowych programach.
W czasie trwania PSzF obradowała w Pyrzycach 7-osobowa Sekcja Europejska CIOFF. Uczestniczyli w niej: z Włoch Giovanni Pistilli, ze Słowacji Bruno Ravnikar, z Niemiec Bernard Schaefer, z byłej Czechosłowacji Peter Homolka oraz Prezydent Sekcji Polskiej Jerzy Chmiel, a także w charakterze obserwatora: Sirje Siluste z Estonii i Ulla Schefer z Niemiec. Sekcja ta tworzyła jednocześnie Komisję Festiwalową CIOFF. Komisja miała obserwować pyrzycki Festiwal i zdecydować, czy może on uzyskać oficjalny atest CIOFF. Wykonano również nową scenografię, w której można było zobaczyć tancerza oraz zarys Baszty Sowiej wpisany w wielką literę P.
Podczas 20. Pyrzyckich Spotkań z Folklorem, które odbywały się 26-30.05.1999 r. po raz pierwszy ogłoszono konkurs na najbardziej widowiskowy i sympatyczny zespół polski i zagraniczny. Zwycięzcami zostały: zespół Yatran z Ukrainy i Zespół Pieśni i Tańca Ziemi Pyrzyckiej.
21. edycja Festiwalu, która miała miejsce 24-28.05.2000 r. została objęta patronatem Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego. Na Festiwalu gościł również Józef Broda, jeden z najbardziej popularnych muzyków ludowych
31.05-3.06.2001 r. odbyły się 22. Pyrzyckie Spotkania z Folklorem. Ten festiwal długo stał pod znakiem zapytania. W końcu udało się uzyskać wszystkie niezbędne pozwolenia i na scenie zaprezentowało się 27 zespołów. Tego roku Pyrzyckie Spotkania z Folklorem otrzymały Certyfikat Jakości CIOFF. Dokument ten został wydany w Helsinkach i podpisał go Prezydent CIOFF Kari Bergholm.
Pyrzyckie Spotkania z Folklorem kilka razy zmieniały teren lokalizacji. Oprócz placu przy Urzędzie Miejskim odbyły się na terenie parku im. Mariana Matysiaka, na boisku szkoły przy ul. Rejtana, a od trzech lat bawimy się wspólnie przy Pyrzyckich Murach Obronnych. Były też lata, w których Festiwal się nie odbył: w pierwszym roku stanu wojennego, drugi raz po pożarze, który strawił budynki mieszkalne przy ul. Niepodległości i w 2020 roku z powodu pandemii koronawirusa.
Warto też dodać, że dawniej organizacja Spotkań z Folklorem stanowiła wielkie wyzwanie logistyczne. O ile krajowi uczestnicy byli rozlokowani po istniejących jeszcze wtedy internatach szkół średnich, to dla zespołów z zagranicy szukano zakwaterowania w domach prywatnych. Zazwyczaj gościnni mieszkańcy Pyrzyc zapraszali do siebie po kilku osób z taką ochotą, że nieraz dla wszystkich nie starczyło zagranicznych gości.
Wszystko to było możliwe dzięki zaangażowaniu i wielkiej pracy organizatorów, zarówno pracowników Domu Kultury jak i wielu osób pomagających z pasją przy organizacji kolejnych edycji. W tym miejscu wymienić trzeba tych pierwszych: Artura Marcinkiewicza, Ryszarda Głogowskiego, Bolesława Garczyńskiego, Ewę Sikorę, do których systematycznie dołączali: Krystyna Olejniczak, Łucja Szutkowska, Ryszard Flak, Justyn Depo, Anna Bajon, Gabriela Jędruch, Regina Wolska, Janusz Szpaczyński, Stanisław Sarzała i wielu innych oddanych idei folklorowej pracowników i współpracowników Domu Kultury. Od 2017 roku dyrektorem festiwalu jest Rafał Roguszka.
Przez wszystkie edycje przewinęło się ponad 850 różnych zespołów składających się z około 30 tysięcy uczestników, w tym 140 zespołów z najbardziej egzotycznych krajów, z pięciu kontynentów. Nie mamy dokładnych danych, ale szacuje się, że występy festiwalowe obejrzała na żywo ponad 100 tysięczna publiczność.
